Neden Sık Sık Deprem Oluyor?

Neden Sık Sık Deprem Oluyor?

 

Neden Sık Sık Deprem Oluyor? Türkiye, deprem bölgesi içerisinde yer alan ülkelerden biridir. Deprem, çöküntü veya tektonik olmak üzere iki sınıfta değerlendirilen bir afettir. Türkiye’deki depremlerin büyük çoğunluğu fay hattı üzerinde meydana gelen kırılma ve çöküntülerden meydana gelmektedir. Merkez üssü Kahramanmaraş olan 6 Şubat depremi, fay hattı içerisinde bulunan enerjinin yüzeye çıkması ile meydana gelmiştir. Bu deprem sonrasında neden sık sık deprem oluyor sorusu gündeme gelmiştir.

 

Fay hattı üzerinde bulunan 11 il bu sarsıntıdan etkilenmiştir. Aynı gün içerisinde 7.7 ve 7.6 şiddetinde iki depremin meydana gelmesi ile birlikte Güneydoğu Anadolu bölgesi büyük bir afetle karşı karşıya kalmıştır. İlahi bir uyarı veya doğal bir afet olarak nitelenen deprem, insan psikolojisini derinden etkileyen bir felakettir.

 

Depremin Sebepleri

 

Yer kabuğu çeşitli katmanlarda oluşur ve en üst katmanda yer küre bulunmaktadır. Yer kürede bulunan fay hatları ve boşluklar zaman zaman faaliyete geçer ve sarsıntıya neden olur. Tektonik depremler belli bir noktadan yayılır ve merkez üssü oluşturur. Fay hattı kırılması şeklinde gerçekleşen depremlerde ise yerkürede kırılmalar ve çökmeler meydana gelir.

Depremin bilimsel nedenlerinin yanı sıra inanç kategorisinde de bazı tanımları vardır. İslam dini deprem oluşunu zina ve benzeri ahlaksızlığın yaygınlaşmasına bağlamaktadır. Hristiyan tarihinde de aynı bazı piskoposların yaptığı açıklamada depremin nedeninin toplumsal ahlaksızlık olduğu belirtilmiştir. Bilim dünyası, özellikle tektonik deprem konusunda kesin bir yargıya ulaşamamıştır.

 

Türkiye 6 Şubat Depremi

 

Deprem oluşumu standart özelliklere sahiptir ve şiddeti yüksek bir depremden sonra küçük artçı sarsıntılar meydana gelir. Türkiye’de 6 Şubat’ta meydana gelen deprem çok farklı özelliklere sahiptir. 11 İli kapsayan yüksek yıkım gücüne sahip bu depremin en önemli özelliği ard arda yüksek şiddette iki depremin kısa süre aralıklarda meydana gelmesidir. 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli 4.17 sularında meydana gelen 7.7’lik deprem yıkıma neden olmuş ve insanlar geceyi dışarda geçirmişti. Bu depremin şokunu atlatmak için günün ağarması beklendi. Yıkım çok fazlaydı ve depremin etkisi 10 ilde hissedilmişti ve yıkılan bina oldukça fazlaydı. Neden sık sık deprem oluyor? Depremde fay hattındaki kırılmanın ve enerji boşalmasının büyük olması artçı sayısını ve etki alanını artırmıştır.

Bu depremin şokunu atlatamadan Elbistan’da 7.6 şiddetinde 13.24 sularında ikinci büyük bir deprem meydana geldi. Bu ikinci büyük deprem sonrasında Malatya başta olmak üzere 11 il etkilendi. İlk depremde yıkım büyüktü ve birçok bina hasar gördü. İkinci büyük depremde ise hasarlı birçok bina yele bir oldu. Şu an itibariyle ölü sayısı 50 bine yaklaştı ve bu sayı artmaya devam etmektedir. Çok katlı sitelerde meydana gelen hasarın büyük olması, ölü sayısının artmasında etkili olmuştur.

 

6 Şubat Depremi Sıra Dışı

 

Bu depremin ardından bütün Türkiye’de ard arda depremler yaşanmaya başladı. Özellikle deprem bölgesine yakın bölgelerde şiddeti yüksek artçı depremler halk arasında paniğe neden oldu. Uzmanların yaptığı açıklamada depremin meydana geldiği bölgeye yakın bölgelerde ‘deprem riskinin’ olduğu vurgulandı. Uzmanlar Bingöl başta olmak üzere deprem bölgesine yakın olan ve fay hattı üzerinde olan bütün bölgelerin risk altında olduğunu belirtmektedir.

 

Türkiye fay hattı incelendiğinde 6 Şubat depreminin Güneydoğu Anadolu bölgesindeki fay hattının merkezi noktalarında meydana geldiği görülmektedir. Fay hattı Kuzey Anadolu, İstanbul ve Ege Bölgesi’ne kadar uzandığı görülmektedir. Konya ise riskin en az olduğu bölgelerden biridir ancak fay hattı bu bölgeyi de etkilemektedir. İç Anadolu Bölgesi risk bakımından en son sırada olsa da fay hattına bağlı bir bölgedir.

Uzmanların yaptığı açıklamaya göre fay hattındaki enerjinin tamamen tükenmesi durumunda depremin durabileceği vurgulanmaktadır. Enerjinin büyük bir kısmı 7.7 ve 7.6’lık deprem esnasında yüzeye çıkmıştır. Neden sık sık deprem oluyor? Geri kalan küçük çaplı enerjiler artçı sarsıntılarla çıkmaya devam etmektedir. Uzmanların üzerinde durduğu konu ise bu kırılma ve sarsıntının normal olmadığı ve her an için tedbirli olunması gerektiği yönündedir. Olası İstanbul depremi için de uzmanlar uyarılarda bulunmaktadır ve özellikle depreme dayanıklı olmayan binaların boşaltılması tavsiye edilmektedir.

 

Deprem Anında Ne Yapılmalıdır?

 

Büyük depremlerde yıkımın ve ölümün fazla olmasının bazı nedenleri vardır. Deprem yönetmeliğine uygun şekilde yapılmayan binalarda hasar çok fazladır. Atalarımız ‘ önce deveni sağlam kazığa bağla sonra tevekkül et’ demişlerdir. Yani insan önce üstüne düşeni yapmalıdır ve daha sonra taktire boyun eğmelidir. İnşaat sektöründe Japonya modeli hasarı ve ölü sayısını azaltacaktır.

Depreme dayanıklılık konusunda Japon evleri 9 şiddetinde depreme dayanabilmektedir. Zeminde meydana gelen sarsıntıyı üst katlara vermeyen similatör sistemi sayesinde şiddeti yüksek depremlerde hasar çok düşük bir şekilde gerçekleşir. 6 Şubat depreminde yıkılan binaların deprem prosedüre uymadığı görülmüştür ve can kaybının arttığı tespit edilmiştir.

Depreme karşı alınması gereken önlemler şu şekildedir:

• Yüksek katlı evlerde deprem anında kaçmaya çalışmak yanlıştır. 6 Şubat depreminde Afad ekipleri cesetlerin çoğunun merdiven boşluğunda olduğunu vurgulamıştır. Yüksek katlarda yaşayanlar kapı altı, dolap içi, masa altı ve benzeri yerlere sığınmalıdır.
• Yere yakın giriş ve birinci kat sakinleri ise ilk anda dışarı çıkabilirler. Müstakil ev ve apartman giriş dairelerinde yaşayan vatandaşlar, deprem anında daha kola dışarı çıkabilir.
• Depremin sık sık yaşandığı bölgelerde hasarlı evlere girilmemelidir.

Doğal afetlerde birçok mucize gerçekleşir ve 6 Şubat depreminde de bu mucizeler yaşanmıştır. Günlerce aç kalan küçük çocukların ve bebeklerin nasıl canlı çıktığı tıp dünyasının merak ettiği bir konudur. Deprem hikayeleri her zaman için ibret vericidir.