Neden Depremden Önce Ses Geliyor?

Neden Depremden Önce Ses Geliyor?

 

Bir bölgede deprem yaşandığında pek çok kişi uğultulu bir ses duyduğunu iddia etmektedir. Bununla beraber bu sesin depreme ait olup olmadığı henüz bilimsel olarak ispatlanmış değildir. Deprem sesi olarak belirtilen sesin deprem esnasında yer altından geldiği düşünülmektedir. Bu sesin nedeninin ise çeşitli patlama ve titreşimler olduğuna inanılır. Ancak deprem esnasında etrafa saçılan titreşimlerin oluşturduğu frekans insanların duyabileceği sesin çok altındadır. Neden Depremden Önce Ses Geliyor?

 

Deprem esnasında duyulan ve deprem sesi olarak kabul edilen sesin esas nedeni ise çevreden gelen seslerin karmaşasından kaynaklıdır. Bir ses insanlar tarafından duyulabilmesi için 20-20.000 hertz aralığında olmalıdır. Yer hareketleri esnasında ortaya çıkan titreşimlerin frekansı ise 0.9 ile 2.1 hertz aralığında olmaktadır. Bu aralık ise insanların duyabileceği ses seviyesinin oldukça altında kalmaktadır. Ancak bazı küçük depremlerin yarattığı frekanslar 20 hertz yüksekliğine ulaşarak bazı kişiler tarafından duyulabilmektedir.

 

Yine de bu son derece küçük bir oran olmaktadır. Deprem sesi olduğunu düşünen kişiler neden depremden önce ses geliyor diye merak etmektedir. Bu seslerin bir kısmı çevredeki ağaç sesi, insan sesi, araba sesi gibi seslerin karmaşasından kaynaklanırken küçük bir kısa yer altından gelmektedir. Depremler esnasında sismik deprem dalgaları meydana gelmektedir. Bu dalgalar dört çeşittir ve her birinin birbirinden farklı hareket hızı vardır. Bu dört çeşit deprem dalgası içerisinde en hızlı hareket eden P dalgasıdır.

 

P Deprem Dalgası Nasıl Oluşur?

 

Bazı insanlar deprem esnasından etrafa yayılan bir uğultu işittiklerini belirtmektedir. Bu sesi duyan kişiler neden depremden önce ses geliyor sorusunun cevabını araştırırlar. Deprem esnasında duyulan seslerin küçük bir kısmı yer altından gelen titreşimlerin frekansından kaynaklıdır. Deprem esnasında 4 çeşit dalga meydana gelmektedir. Bu dalgalar ise şunlardır:

• P Dalgaları
• S Dalgaları
• Yüzey Dalgaları
• Love ve Rayleigh Dalgaları

Bu deprem dalgaları içinde en hızlı hareket eden ve yeryüzünün yüzeyine en hızlı ulaşan dalgalar P dalgalarıdır. Büyük bir hızla yeryüzüne ulaşan bu dalgaların şiddeti son derece yüksek bir şekilde hissedilir. P dalgaları ses dalgalarına benzetilebilir. Tıpkı ses dalgaları gibi katı, sıvı ve gaz yüzeylerde hareket edebilmektedir. P dalgalarının özellikleri şu şekildedir:

• Depremin ne şiddette gerçekleştiğini ölçen bir araç olan sismografa ilk ulaşan dalgadır.
• Yıkım etkisi yüksek değildir.
• Hızı 1.5 km ile 8 km arasındadır.
• Boyuna dalgalar olarak bilinirler.
• Katı, sıvı ve gaz ortamlarında yayılabilme özelliğine sahiptirler.

 

Deprem Nasıl Oluşur?

 

Depremin oluşmasında etkili olan temel neden yerkürenin en üst tabakasında yer alan fay hatlarıdır. Fay hatları tabakalarda yer alan kırıklardır ve hareket etmeleriyle depremin oluşmasına neden olurlar. Fay hatlarındaki kırılmanın nedeni ise kayaların gerilip sıkışması ve yüksek basınç altında kalmasıdır. Depremin oluşmasının sebebi ise bu kırıkların sahip olduğu basınç dengesinin ani bir biçimde değişmesi sonucu ortaya çıkan sismik dalgalardır. Fay hatlarında yaşanan bu ani hareketlenme dört farklı çeşitte deprem dalgası oluşturmaktadır.

 

Bu deprem dalgaları çeşitli hızlarda yüzeye çıkar ve depremi oluşturur. Bu sırada bazı sesleri duyduğunu söyleyen kişiler neden depremden önce ses geliyor diye merak ederler. Bunun sebebi çevresel faktörler olabildiği gibi depremin şiddeti ile ilgili de olabilir. Depremin ne şiddette olduğunu ölçmek için bazı formüller kullanılmaktadır. Öncelikle depremin merkez üssü tespit edilir ve bu bölgede yer altına sismometre yerleştirilerek ölçüm yapılır. Daha sonra bu ölçümden alınan sonuçlar matematiksel formüllerin yardımıyla hesaplamaya dönüştürülür ve Richter ölçeği ile depremin ne büyüklükte yaşandığı tespit edilir.

Yer altına yerleştirilen sismograf yer altında yaşanan hareketleri sürekli bir biçimde kaydeder ve elde ettiği verileri Kandilli Rasathanesi ve AFAD gibi merkezlere bildirir. Bu sayede bir depremin ne büyüklükte yaşandığı ya da hangi merkezde ne zaman yaşandığı gibi bilgiler elde edilmiş olur.

 

Deprem Sırasında Neler Yaşanır?

 

Deprem fay hattında bulunan kırıkların ani bir şekilde harekete geçerek çeşitli dalgalar oluşturmasıyla meydana gelmektedir. Depremin yaşandığı sırada aktifleşen fay hattı boyunca yeryüzeyi sallanır. Bu sallantı depremin ne şiddette gerçekleştiğine göre değişir. Türkiye gibi deprem bölgesi olan ülkelerde küçük küçük pek çok deprem meydana gelmektedir. Ancak ne zaman olacağı önceden kestirilemeyen büyük depremler de gerçekleşmektedir.

 

Bu depremler maalesef ki oldukça üzücü sonuçlara neden olabilmektedir. Deprem sırasında fay hattında biriken enerji ani bir biçimde sarsıntıya neden olur ve bu sarsıntı birkaç dakika boyunca sürebilir. Depremin şiddeti ve uzunluğu deprem sonuçlarını etkilemektedir. Deprem sırasında sarsıntı bitene kadar olası bir yıkım durumunda hayat üçgeni oluşturacak güvenli bir konuma geçerek beklemek gerekmektedir.

Deprem sırasında ayakta durmak, kaçmaya çalışmak, merdiven ya da asansör kullanmak son derece tehlikelidir. Deprem fay hattı üzerinde yer alan ülkelerin kaçabileceği bir doğal afet değildir. Ancak alınabilecek önlemlerle hasarı en aza indirmek mümkündür. Bu önlemlerin başında temeli ve inşaatı sağlam, depreme dayanıklı binalar yapmak gelmektedir. Binaların depreme dayanıklı olarak inşa edilmesi hayat kurtaran en önemli detaydır. Bununla birlikte her aile evinde mutlaka bir deprem çantasını hazır olarak bulundurmalıdır.

 

Deprem sırasında konumlanacak yer önceden belirlenmeli ve en kısa süre içerisinde hayat üçgeni oluşturacak şekilde belirlenen konuma yerleşilmelidir. Deprem bitmeden evden çıkmaya, kaçmaya çalışılmamalıdır. Deprem sırasında yıkılan binalarda yaşanan ölümler büyük çoğunlukla evlerin aralık bölümlerinde gerçekleşmiştir. Bununla birlikte ayakta durmak veya merdivenlere yönelmek de son derece tehlikelidir. Deprem sırasında yapılması gereken şey doğru bir biçimde konumlandıktan sonra ellerle başı koruyacak şekilde durup depremin sona ermesini beklemektedir.

 

Deprem sona erdikten sonra artçıların olabileceğini unutmadan hızlı bir şekilde evden çıkmak gerekmektedir. Artçılar birkaç hafta boyunca devam edebileceği için uzmanların onayı olmadan evlere tekrar girmek doğru değildir.